Strona w budowie
Opr. na podstawie Wikipedii, stron miejskich, stron hobbystycznych –krajoznawczych
Dzisiejsze województwo warmińsko-mazurskie to obszar historycznej krainy pruskiej.
Pomezania (pruskie pomedien – “za drzewami”) – kraina historyczna w Prusach zamieszkana przez Pomezanów, jedno z plemion pruskich. Na południu Pomezanii znajdowały się ziemie: Resia, Geria, Prezla i Rudencz.
W czasie I powstania pruskiego Pomezanowie walczyli przeciwko zakonowi krzyżackiemu, natomiast podczas II powstania nie przyszli powstańcom z pomocą. Zachowali język i obyczaje, co umożliwiło w XVI wieku sporządzenie słownika języka pruskiego i katechizmu pruskiego (“Enchiridion Pruski”).
Pomezania jako pierwsza kraina staropruska uległa osadnictwu niemieckiemu i polskiemu po podboju krzyżackim. Jej terytorium po części pokrywa się z późniejszymi krainami historycznymi – Powiślem i Prusami Górnymi. Obecnie ziemie te leżą w woj. pomorskim i warmińsko-mazurskim. Główne miasta: Iława, Kwidzyn, Malbork, Prabuty, Susz.
Pogezania (pruskie: Paugudian – kraj porośnięty zaroślami) – historyczna kraina plemienna występująca w wykazie krzyżackiego kronikarza z XIV wieku Piotra z Dusburga. Leżała nad górną Pasłęką, sąsiadowała z Pomezanią, Warmią, Barcją i Galindią.
Pogezanie stawiali zacięty opór, zostali podbici w trakcie wyprawy z udziałem księcia Ottona z Brunszwiku w 1239 roku. Władztwa zakonu na terenie podbitej Pogezanii strzegł wzniesiony zaraz po jej podboju Dzierzgoń (Sirgune). Pogezanie brali udział w obu wielkich powstaniach pruskich oraz w powstaniu w 1278 roku, po którym przestali istnieć w wyniku represji krzyżackich, kiedy to plemię z wyjątkiem nielicznych, którzy schronili się na Litwie, zostało wybite lub wzięte do niewoli. Po zdławieniu wielkiego powstania Prusów (1260-1276) obszar Pogezanii stał się miejscem ożywionej działalności kolonizacyjnej zakonu. Większość terenów dawnej pruskiej Pogezanii znalazło się na obszarze komturii elbląskiej.
W późniejszych czasach staropruska Pogezania nazywana była Hoggerlandią (łac. Hockerlandia), od imienia legendarnego księcia pruskiego Hoggo. W większości pokrywa się z terenem historycznych Prus Górnych (niem. Oberland). Obecnie region ten znajduje się na terenie województwa warmińsko-mazurskiego.
Warmia (niem. Ermland lub daw. Ermeland, warm. Warńija, mazur. Warmzia, łac. Varmia, Warmia, Ermland, staropruskie Wormjan) – kraina historyczna w obecnym województwie warmińsko-mazurskim, jedna z części krainy historycznej Prusy.
Nazwa Warmii pochodzi od pruskiego plemienia Warmów, jednak jej terytorium nie pokrywa się z obszarem zamieszkania tego plemienia.
Teren krainy historycznej Warmia odpowiada dokładnie obszarowi Księstwa Warmińskiego. Ziemia ta w czasach zakonu krzyżackiego stanowiła dominium biskupie z dużą autonomią, a po wojnie trzynastoletniej (1466) dominium to weszło w skład Polski zachowawszy jednak nadal pewną autonomię. Z powodu odrębnej od reszty Prus historii, Warmia nie jest tożsama z Mazurami i nie stanowi ich części.